Romė, 10 shtator 2001 (QIKSH
Albeuropa - ARBITALIA - BOTA SOT)
E diela e 9
shtatorit, nė Firencė - nė djepin e kulturės italiane, jehoi shqip. Nė
sallėn e mbledhjeve, nė objektin e Bibliotekės sė Komunės sė Firencės,
nė Sheshin Alberti - tė stolisur me flamuj, ishin mbledhur qindėra
shqiptarė e arbėreshė, pėr tė marrė pjesė nė Kuvendin e Dytė tė Lidhjes
Shqiptare nė Itali e pėr tė shėnuar pėrvjetorin e shpalljes sė
Kushtetutės sė Parė tė Republikės sė Kosovės (Kushtetutės sė Kaēanikut),
me tė cilėn u vunė themelet e Shtetit tė Kosovės.
Kuvendin, nė tė cilin ishin tė
pranishėm 93 delegatė e shumė mysafirė, e shpalli tė hapur kryetari i
Shoqatės <<ALBANIA>>, Z. Vatė Marashi, i cili pasi pėrshėndeti mysafirėt
dhe kryetarin e Lidhjes Shqiptare nė Botė - Z. Simon Kuzhnini-n, kėtij
tė fundit ia dha fjalėn. Z. Kuzhnini, pasi falėnderoi tė pranishmit pėr
pjesėmarrje dhe pėr veprimtaritė e shumta e tė frytshme tė Mėrgatės
Shqiptare nė Itali, foli pėr ecurinė e vėshtirė, por tė sigurtė tė
krijimit dhe tė marshuimit tė Lidhjes Shqiptare nė Botė (LSHB), qė
tashmė i ka lėshuar rrėnjėt anekėnd botės, kudo qė jeton e vepron fara
arbėrore. LSHB nuk ėshtė krijuar si njė organizėm qė nuk njeh e mohon
organizmat tjera kombėtare - tha Z. Kuzhnini - por ėshtė krijuar si organizėm
qė don tė lidhė tė gjitha subjektet arbėrore, duke afruar programet e
projektet, duke i harmonizuar ato e duke zhvilluar veprimtaritė
kombėtare, me njė koordinim tė gjithanshėm. Duke folur pėr organizimin e
Kongresit tė Parė tė LSHB-sė, Ai tha se nuk ėshtė zgjedhur rastėsisht
Prizreni. Nė Kongresin e Parė tė LSHB-sė - tha kryetari Kuzhnini -
Platforma Kombėtare do tė shėnojė bashkimin shpirtėror kombėtar, qė do
tė kurorėzohet me bashkimin fizik - tė tė gjitha trojeve arbėrore.
Mendoj se me tė drejtė njerėzit kanė filluar ta quajnė Lidhja e Tretė e
Prizrenit, Kongresin e Parė tė LSHB-sė, ende para mbajtjes - ka
pėrfunduar Z. Simon Kuzhnini.
Pastaj Kuvendi ka vazhduar nėn
udhėheqjen e nėnkryetarėve: Xhafer Berisha e Nehat Marku e kryetarė dhe
pėrfaqėsues shoqatash kanė parashtruar vėrejtje dhe sugjerime pėr
Platformėn Kombėtare qė do tė aprovohet nė Kongresin e Parė tė LSHB-sė.
Parimisht - Platforma Kombėtare dhe dokumentet tjera tė Kongresit janė pėrkrahur
nga delegatėt e Kuvendit. Sidomos emocionuese kanė qenė diskutimet e
delegatėve tė shoqatave arbėreshe. Sekretari i Shoqatės "Skanderbeg" nga
Porkanuni (Portocanone) e Molises - Z. Teodhor Muzaqi (Teodoro Musacchio)
ka thėnė se deshti fati qė tė takohemi nė orėn 12 pa pesė dhe me
veprimtari tė pėrbashkėta e tė koordinuara tė programeve kombėtare ta
shpėtojmė Farėn Arbėrore, qė nė Itali, megjithė vėshtirėsitė e shumta po qėndron
krenare dhe e pamposhtur plot pesė shekuj e gjysmė, nga asimilimi. Disa
nga delegatėt e Kuvendit kanė kėrkuar qė nė Platformėn Kombėtare t'i
kushtohet hapsirė dhe kujdes i posaēėm edukimit tė rinisė shqiptare, qė
nė kohėt e fundit ėshtė rrezikuar tmerrshėm nga droga, prostitucioni dhe
nga sėmundjet vdekjeprurėse qė vijnė nga kėto dukuri tė zeza, si dhe
kėmbėngultėsinė para organizmave dhe fuqive ndėrkombėtare nė trojet tona,
qė tė mos i prekin traditat tona tė shenjta kombėtare dhe thesaret
natyrore e shpirtėrore tė tokave dhe tė qenieve arbėrore.
Me vota tė hapta u zgjodh
Kryesia e Re e Lidhjes Shqiptare nė Itali, nė kėtė pėrbėrje: Xhafer
Berisha (kryetar), Nehat Marku (nėnkryetar), Sokol Borshi (nėnkryetar),
Mexhit Xhaferi (nėnkryetar e arkatar), Vatė Marashi (nėnkryetar),
Engjėll Koliqi (sekretar) dhe nėtarėt - Kadri Ballazhi, Leon Mirakaj,
Luis De Rosa, Nuhish Sallahi, Hajredin Kaza, Aziz Duraj, Asman Cakiqi,
Agron Berisha, Nebi Cikaqi, Besim Jashari, Alfons Xhuveli, Ilir Qose,
Avdi Beqiri, Pashk Ballabani, Skėnder Klosi, Teodhor Muzaqi e Xhafer
Tari. Patriotėt e veprimtarėt e shquar: Mustafė Previzi e Vitore
Stefa-Leka janė shpallur anėtarė nderi tė Kryesisė sė LSHI dhe janė
propozuar pėr delegatė tė Kongresit.
U vendos qė nė Kongresin e Parė
tė LSHB-sė, qė do tė mbahet mė 26-28 Nėntor 2001 nė Prizren, nga LSHI tė
shkojnė 150 delegatė, nga tė cilėt sė paku 30 do tė jenė arbėreshė.
Brėnda njė muaji shoqatat do t'ia paraqesin Kryesisė listat me emrat e
kandidatėve tė propozuar pėr delegatė tė kongresit tė Parė tė LSHB-sė,
qė do tė shpallen solemnisht nė Manifestimin e Shėn Mitrit.
Kulmi i emocioneve u mbėrrijt,
kur delegatėt arbėreshė u shpallėn anėtarė nderi tė shumė shoqatave
shqiptare e vėllezėrit Kuzhnini, si dhe disa nga veprimtarėt e shquar tė
Mėrgatės sė Re Shqiptare nė Itali, u shpallėn anėtarė nderi tė disa
shoqatave arbėreshe. Me kėtė rast doli nisma pėr organizimin e
manifestimeve tė pėrbashkėta kulturore. Kah fundi i muajit tė ardhėm (tetorit)
do tė fillojė seria e manifestimeve tė pėrbashkėta, me manifestimin
kulturor shqiptaro-arbėresh, para Kolegjit tė Shėn Adrianit, nė Shėn
Mitėr Korone tė Kalabrisė - aty ku mbahet Festivali i Kėngės Arbėreshe,
aty ku janė shkolluar e formuar rilindasit arbėreshė Jeronim De Rada,
Zef Serembe, Anton Santori... aty ku ėshtė shkolluar e formuar edhe
patrioti Avni Rrustemi. Nė Shėn Mitėr do tė themelohet edhe Kėshilli
Koordinues i Shoqatave Shqiptare e Arbėreshe nė Itali (KKSHSHAI), qė do
ta zėvendėsojė Bashkimin e Shoqatave Shqiptare e Italo-Shqiptare nė
Itali (BSHSHISHI), qė ėshtė kritikuar pėr neglizhencė dhe pėr
mosbashkėpunim me shoqatat arbėreshe.
Kuvendin e
Dytė tė LSHI, me pjesėmarrjen e tyre e kanė nderuar edhe mysafirėt:
Prof. Astrit Leka - shkencėtar e veprimtar i dėshmuar, i ardhur nga
Gjeneva dhe anėtarėt e Kryesisė sė Lidhjes Shqiptare nė Beneluks - Ramiz
Basha e Sedat Mehmeti, tė ardhur nga Brukseli. Pjesėmarrėsit kanė
nėnshkruar njė peticion drejtuar Qeverisė sė Sllovakisė pėr mbrojtjen e
pikturės mė tė madhe nė botė tė portretit tė Gjergj Kastriotit -
Skėnderbeut, qwė gjendet nė Kėshtjellėn e Bitēa-s nė Sllovaki dhe pėr
vendosjen e bustit tė Nėnės Tereze nė njė nga sheshet e Bratisllavės, si
dhe kėrkesėn pėr vendosjes sė pėrmendores sė Skėnderbeut nė njė nga
sheshet e Londrės - nisma kėto tė shkencėtasrit e veprimtarit 86 vjeēar
- Astrit Leka.
Delegatėt e Kuvendit tė
Dytė tė LSHI, mysafirėt dhe shumė pjesėmarrės nga shoqatat e Firencės -
ALBANIA, KOSOVA dhe SHQIPONJA shėnuan pėrvjetorin e shpalljes sė
Kushtetutės sė Parė tė Republikės sė Kosovės, e njohur si Kushtetuta e
Kaēanikut, qė vuri themelet e Shtetit tė Kosovės, me recitime patriotike
tė motrave Jashari tė ardhura enkas nga Triesta dhe tė poetes sė njohur
Vitore Stefa-Leka.
ENGJĖLL KOLIQI