Sa vida de su molinartzu non fuidi una vida fazili, in cantu tocada a fai sacrifitziu medas po podi tirai a innantisi, e is intradas fuanta pagus, rara sa ota chi ndi essiada sa zorronadedda. A botas si scruffiada seti sa farra po podi fai su pani po zai a papai a sa famillia, farra chi fuidi sa randuda (paga) de sa molitura. Is prus de i botas in su molinu ddui fuidi triballu po totu sa famillia mannus e piticus.
Sa mollidura de su trigu fuidi strubbosa
meda e su mroiatzu depiada abarrai sempiri acanta de su molinu
po aveti chi totu funzionada beni.
Su moiarzu si-ndi pesada a su manzau chizi e triballada finzasa
a candu scurigada e meda otas di tocada a triballai a su noti
pura candu is cotas de molli fuanta medas.
Su moiu fuidi una segunda ommu po su molinartzu,
innia papada, fadiada atras atis e a botas abarrada sa noti pura.
Su letu fuidi una una stoia de ispauda posta in terra. Issu
non abarrada mai chenza de fai nudda. Ma si inzeniada a fai cosas
medas, si s'arriu undada, fuidi rara sa ota chi non andada a piscai,
arratza de frori de ambidda, s'arriu, issarasa ndi fuidi
prenu!
In su molinu dui passada zenti meda, ominis e femminas chi potanta
su trigu a molli. Is femminas cun is crobis a conca, in s'anca
o me is sacus sempiri a conca, is ominis cun su molenteddu carrigu.
Calincunu, candu potada su trigu a molli, abarrada in su molinu
po bi candu beniada fata sa molidura e si seziada in sa muredda
in mesu de is sacus e codredanta cun su mroiatzu. A botas fuanta
massaius e is chistioisi fuanta sempiri de sa campagna e dde sa
fida de ognia di.
Tra una chistioni e s'atra su mroiatzu si poniada un sacu de trigu in su coddu e chi ddu ghetada in su maiolu, issu castiada chi su trigu ndi cabada cun regularidadi me in sa crapita chi a su bisonzu, si regulada cun su cani, e poi candu intrada me in sa mola de basaltu. S'arroda de asuta (coru), zirada e frigada cun cussa de asusu (covacu) e zichirrianta candu arribada su trigu de molli.
Fuidi un ispetaculu bi sa farra chi ndi
cabada de is arrodas e arribada me in su lacu de linna e su mroiatzu
chi preniada is sacus arragolendindedda cun sa sassula o sa turra
de linna .
Comenti fuausu nendi, issu non abarrada mai senza de fai nudda,
chi non podiada messai ispigada.
Chi su triballu iad'essi stau seti cussu
de sa molidura non fuidi coidau, ma issu depiada fai atras cosas
medas penzada a tenni sa liada pulia, andada a furriai
s'aba, e fadiada totu cussus triballus de pulizia de s'arriu po
essi siguru de tenni s'aba me in sa cora de su molinu.
Atru triballu fuidi a cuncodrai i latzus po is topis chi assotianta
a su fragu de su trigu, in d'ognia molinu e fuanta sa disperazioni
de su mroiatzu.
Issu depiada, mancai no issidiada iscrii, cumpilai su rezistru
de sa molidura comenti fuidi obrigau po lei. Sa finanza passada
cun regularidai a controllai chi totu fuidi a a postu.
S'amiganza chi ddui fuidi tra mroiatzus fuidi meda, candu unu teniada pagu cosa de fai, azudada chi teniada bisonzu a botas furriendi s'aba totu a su molinu de s'atru. Is molinusi fuanta zai sempiri acopiaus.
Daniele (Tanieli) Manca
Francesco (Frantziscu) Pasquavecchia
Scuola Media Statale di Tramatza
Tramatza - Or-