Quaderni Derviesi / Documenti / Il Quattrocento /

Disputa tra Dervio e Muggiasca

Nel 1437 fu redatto a Bellano un accordo tra gli abitanti di Dervio e quelli di Muggiasca.

Il contenzioso nasceva dal fatto che gli abitanti di Corenno avevano ceduto lo sfruttamento della loro parte del Monte di Bientro alla gente di Muggiasca. D'altra parte i Derviesi non erano d'accordo su questa cessione, perché la popolazione di Muggiasca era maggiore di quella di Corenno e quindi avrebbe utilizzato maggiormente il bosco.

Il risultato dell'arbitrato fu che il bosco di Bientro diveniva di proprietà comune di Dervio e Muggiasca.
Gli abitanti di Muggiasca non avrebbero potuto utilizzarlo dal 1° al 23 Maggio; inoltre avrebbero dovuto pagare ogni anno due lire di terzuoli a Dervio (pagamento da farsi per la festa di san Martino).
All'interno del documento sono riportati i nomi di alcuni derviesi rappresentanti di tutta la comunità:

- Adamo del fu Zanoni del Guasto del Borgo vecchio
- Antonio del fu Mafioli e Gioannino del fu Antonio entrambi dei Cattanei del Castello di Olezio;
- Domenico del fu Amico e ... del fu Antonio entrambi dei Cattanei di Olezio di Dervio

In Nomine Domini amen anno a Nativitate eiusdem millesimo quadringentesimo trigesimo septimo Indictione quinta decima die mercurij vigesimo sexto mensis Junij in burgo Bellani
Presentibus testis Venerabilis Presbiteris Georgio de Manijs de decto Burgo Bellani, Presbitero Giulio de Longis de Burgo Lena, Ser Mapheo fq. ser Martini de Cattanis de loco Primalune, et Viviano fq. ser Gulliani de Arigonibus de loco Curtenova et pro secundo notario Simone fq. domini Bertrami Boldoni de decto Burgo Bellani Not.o publico omnibus notis idoneis rogatis et vocatis.
Cum multe varieque lites, questiones, discordie, et controversie essent et verterentur, maioresque in futturum esse et verti dubitarentur inter Commune Universitate, huomines, et singulares personas Communitatis Dervij Rippe lacus de Leuco ducatus Mediolani exceptis et reservatis huominibus et personis Burgi de Coreno qui, et que de consueverant esse de dicto Communi de Dervio ex una parte seu pluribus partibus, et Commune Universitate huomines et singulares personas Communitatis Mugiasche plebis Bellani ducatus ut supra, ex altera parte, seu ex alijs partibus maxime, et pretextu medietatis pro indiviso Montibus seu Alpis, et pasculis iacentibus in Territorio dicti Communis Dervij, ubi dicitur ad Bientrum, de qua medietate dicti Montis, seu Alpis, et pasculi di Bientro, dicti huomines de Mugiascha asserunt habere Jus datum, et vinditionem ab huominibus, et personis dicti Burgi de Coreno, quibus houminibus et personibus dicti Burgi de Coreno dicebantur dicta medietas dicti Montis, seu Alpis, et pasculi per ipsos huomines de Coreno vendita pleno iure pertinere, et spectare, ante dictam venditionem, et tempore dicte venditionis per ipsos huomines de Coreno dictis Communi, et huominibus Mugiasche facte ut supra, e converso dicti huomines et Commune de Dervio asserebant dictam venditionem dicte medietatis indivise ipsorum Montis seu Alpis et pasculi factam pepr ipsos Commune et huomines et personas de Coreno dictis Communi, et huominibus et personis de Mugiascha non potuisse, nec debuisse de iure fieri, et si facta reperiatur, facta fuit in prejuditium damnum, et iniuriam dictorum Communis et personarum dicte Communitatis Dervij, et occasione omnium et singulorum ab ipsa venditione dicte medietatis dicti Montis (seu) Alpis, et pasculi deppendentium connexorum et emergentium.
Et cum placuisset suprascriptis ambabus partibus, et utrique, seu cuilibet eorum, seu ser Adamo fq. ser Zanoni del Guasto Burgi veteris de Dervio, Antonio fq. ser Mafioli, Joannino fq. ser Antonij ambobus de Cattaneis Castri holezzie de Dervio, Dominico fq. ser Amicij, et ... fq. ser Antonij similiter ambobus de Cattaneis dicti Castri holezie de Dervio omnibus Communis de Dervio suis nominibus proprijs, et nominibus et vicibus dictorum Communis, et huominum de Dervio exceptis huominibus de Coreno, qui esse consueverant de dicto Communi de Dervio ex una, pretextu pluribus partibus, et Joanni fq. ser Bertrami Batalie de Musonibus de loco Vendronio dicte Mugiasche Sindico, et Sindicario nomine Communis ... huominum et singularum personarum dicte Mugiasche et item ipsi Joanni, et ... fq. ser Zanis de Girelli de Bonaventis de loco Brughe, et Pedrino fq. Laurentij de Sfadegatis Comasira, et Nicole fq. Zanis de tondo de loco Noxeno omnibus de Mugiascha suis nominibus proprijs, et nominibus et vicibus aliorum quorumque huominum et singularum personarum dicte Mugiasche ex altera parte, seu exalijs partibus se se suis, et dictis nominibus de omnibus, et singulis litibus, causis, questionibus, discordijs, et controversijs inter eas partes suis, et dictis nominibus, et utramque earum, occasione dicte medietatis indivisa dictis Montibus, seu Alpis, et pasculi de Bientro, de qua supra fit mentio, et occasione connexorum, dependentium, et emergentium ab eadem, et dicta dedit ... facta ut supra committere arbitrijs arbitramentis, preceptis pronuntiationibus et amicabilibus compositionibus, ac sententijs, et diffinitionibus Venerabilium Egregiorum dictorum dominorum Presbiter Protasij de Ciresis de loco Cortenova Prepositi Ecclesie S.ti Jacobi loci de Perleijdo Montis Varene, ... fq. ser Antoni Boldoni de Burgo Bellani, Bartholomei fq. ... de festoratio loci de Perleido Montium Varene, et ... Petri fq. ser Bertrami dicti Maze de Arigonibus de loco Barsio habitatoris loci de Introbio, et cuiusque eorum et utercumque eorum in suos Arbitros Arbitratores, Amicabiles Compositores et Amicos Commune communiter et concorditer elligissent, et eligere voluissent, ut publico Instrumento compromissi rogato, tradito et scripto per me Gasparum de Arrigonibus Notarium infrascriptum anno et indictione presentibus die lune vigesimo quarto presentis mensis Junij eandem predicti Arbitri Arbitratores Amicabiles compositores et amici communes volentes, et cupientes ... inter ipsas partes suis, et dictis nominibus et utramque earum amicabiliter componere et lites questiones discordias et controversias ab ... suis, et attentis nominibus et utraque earum abdicare et removere earumque radices paenitus extirpare et tollere ... examinatis primo dicto Instrumento compromissi, de qua supra fit mentio; Item Instrumento venditionis facte per dictos commenu et huomines de Coreno dictis Communi et huominibus Mugiasche de dicta medietate pro indiviso dicti Montis, seu Alpis et pascoli de Bientro territorij de Dervio, et alijs universis petitionibus dictarum partium, quas una pars alteri et altera alteri facere volebat, et omnibus et singulis alijs iuribus suis et ... et allegationibus que et quas dicte ambe suis, et dictis nominibus et utraque earum dicere, ostendere, producere et allegare volentibus a suprascriptis, et habito colloquio cum ipsis partibus et utraque earum et cum earum parentibus, et Amicis semel, et pluries et simul et separatim et habito super his omnibus et singulis summaria providentia et matura deliberatione, et eorum et equo pacis et concordie inter eas partes suis et dictis nominibus manutenendo et servando elligendo viam potius amicabilis compositionis, qua stricti iuris et ut pareat laboribus et expensis et in pace et tranquilitate permaneant Christi A. quo recta procedunt inditia nomine invocato eiusque auxilio ... faciunt suprascripta omnia et singula precepta, pronuntiamenta, et arbitramenta, et omnes et singulas suprascriptas sententias et diffinitiones e quod que eorum et earum.
In primis enim dixerunt, percipierunt, pronuntiaverunt, laudaverunt, diffinierunt, arbitrati, et sententiati fuerunt, et dicunt, precipiunt, pronuntiant, laudant, diffinant, arbitrantur, et arbitramentantur quod totus dictus Mons, seu Alpis, cum iuribus suis, pro ut antiquis temporibus reperiantur fuisse tentus, posessus et pro ut coherentiatur in Istrumento venditionis facte per commune et huomines de Coreno dictis communis, et huominibus Mugiasche sit et esse debeat de cetero omni tempore prefato communi dictorum et communium huominum et singularum personarum Dervij et Mugiasche et quod ipsi huomines communia et singulares persone de Dervio et de Mugiascha cum eorum heredibus a modi in antea omni tempore perpetuo communiter habeant, teneant, gaudeant, possideant et possint et eis liceat communiter gaudere, possidere, et buscare totum dictum Montem, seu Alpem cum iuribus et utilitatibus suis, et cum eorum communium, huominum, et singolarum personarum dictorum communium Dervij e Mugiasche et cuilibet eorum bestijs propris tantum, et per eorum et cuilibet eorum proprias bestias tantum pascolent, e pascolare possint, et etiam liceat omni tempore perpetuo totum predictum Montem, seu Alpem, de quo supra fit mentio ... si reperiatur alteram ex ipsis partibus seu alter ex dictis communibus pascolare dictum Montem, seu Alpem, cum maiore quantitate ... quam alia pars, seu quam alterum commune, salvo et reservato quod predicti commune, huomines, et persone de Mugiascha non possint, nec eis liceat nec ... eorum de Mugiascha possit nec et liceat a die prima mensis madij inclusive usque ad diem vigesimam tertiam inclusive ipsius mensis madij cuilibet anni, usque in perpetuum pascolare, nec pascolari facere dictum Montem, seu Alpem superius nominatum.
Item dixerunt, precipierunt, pronuntiaverunt, laudaverunt, diffinierunt, arbitrati, et arbitramentati fuerunt et dicunt, percipiunt, pronunciant, laudant, diffiniunt, declarant, arbitrantur, et arbitramentatur, quod predicti commune, huomines, et persone de Mugiascha teneantur et astricti sint dare, solvere et numerare et ipsos commune, huomines, et personas Mugiasche per presentia arbitramenta condemnaverunt et condemnant ad dandum, et solvendum et quod dent et solvant suprascriptis communi, et huominibus de Dervio hinc ad festum s.ti Martini proxime futturi libras duem tertiolorum bonorum denariorum ... currentium, sine fraude et deinde omni quolibet festo sancti Martini usque in perpetuum libras quadraginta tertiolorum bonorum denariorum ut supra, salve et reservato quod si sinistrante fortuna pestis et eventus quere advenirit, ex quo dicti commune, huomines suprascripti de Mugiascha non possent pascolare seu pascolari facere dictum Montem, seu Alpem ut supra, quod tunc et eo casu predicti commune, huomines et persone de Mugiascha, non teneantur, nec compelli possint nec debeant ad aliquam solutionem dictorum denariorum, pro illo anno, et illis annis quo, et quibus ipsi commune et huomines suprascripti de Mugiascha dictum Montem, seu Alpem cessassent et restassent gaudere, et pascolare et pro ut supra
Item dixerunt, precipierunt, pronuntiaverunt, laudaverunt, diffinierunt, declaraverunt, ac arbitrati et arbitramentati fuerunt, et dicunt, precipiunt, pronuntiant, laudant, diffinunt, declarant, arbitrantur et arbitramentatur, quod omnes accuse hinc cetero facte per huomines et personas dicti communis de Dervio, seu aliquem vel aliquos ex eis, quod ipsos commune, huomines dicte Mugiasche, seu aliquem vel aliquos eorum que exacte non fuerint, sint nulle, et nullius valoris, et efficatie et super eis et qualibet earum perpetuum silentium imponatur e imponi debeat.
In super dicti Arbitri Arbitratores et amicabiles compositores et Amici communes per presentia arbitramenta declaraverunt et declarant quod commune, huomines et persone de Coreno non intelligantur nec intellegi debeant in hoc esse, de eo communi de Dervio, nec possint, nec eis liceat uti beneffitio suprascriptorum presentium arbitramentorum, nec contentis in eis et per hec pronuntiamenta et arbitramenta dicti Arbitri et Arbitratores ipsas partes suis, et dictis nominibus, et utramque earum liberaverunt et absolverunt, ac liberant et absolvunt ab omnibus et singulis predictis et ulterius dicte utraque partes suis, et dictis nominibus, et utraque earum teneantur, et debeant perpetuo suprascripta omnia e singula precepta ... et arbitramenta, et omnes et singulas suprascriptas serventur et ... et quodque eorum attendere, observare et adimplere in ... sub pena in compromisso ut supra fit mentio apposita, et inserta.
Que quidem omnia et singula suprascripta precepta, pronuntiamenta, et arbitramenta et quodque eorum facta et pronunciata fuerunt in suprascripta Canonica Ecclesie sanctorum Nazarij et Georgij de Bellano per suprascriptos Arbitros et Arbitratores ipsis sedentibus pro tribunali super quoddam bancho ibidem existente, quod elligerunt pro suo tribunali ad predicta exequenda, et celebranda, et hoc absentibus ambabus partibus, tamen ad hec legitime citatis et requisitis.
Et de predictis omnibus et singulis rogatum fuit per me Gaspare de Arigonibus Notarium infrascriptum unum, et plura unius tenoris, si opus fuerit debere confici ... in laude viri sapientis.
Actum ut supra et presentibus testibus ut supra.
Subscriptum cum signo tabelionatus in margine posito.
Ego Gaspar Imperiali auctoritate Notarius publicus filius ser Philippi de Arigonibus de loco Cortenova, Vallisassine Instrumenta arbitramentorum rogavi et tradidi etiam cum infrascripto Simon Notario ad studium.
Ego Simon de Boldonis fq. D. Bertrami de Burgo Bellani Notarius publicus hoc instrumentum arbitramentorum missi et volunt suprascripti Mag.ci Gasparis Notarij scripsi et me subscripsi

Copyright (c) 2001-2002 Michele Casanova
E' garantito il permesso di copiare, distribuire e/o modificare il contenuto di queste pagine, seguendo i termini della Licenza per Documentazione Libera GNU, Versione 1.1 o ogni versione successiva pubblicata dalla Free Software Foundation.