homepage

S'Appresentada 1

Custu traballu, fattu cun sos pitzoccheddos de ischola e cun sos atteros maistros sa professoressa Congiu e su professor Ortu, cheriad'esser'una disquisizione de matematica. In camminu s'acconza' barriu: nd'ha'bessiu una paristoria, bella e istruttiva. Deo pretendio chi sa limba sarda essere'morta e inadeguada a chistionare de matematica, de logica e de informatica e happo perdiu sa battalla ind'onzi fronte: in camminu non solu sos barrios s'acconzana ma carchi orta nde urruen puru, e menzus gasi cando sas convinziones nostras
non funi fruttu de istudios ma de presunziones e pregiudizios.
Cantu sa limba sarda sia'potente e adeguada a arresonare de issienzia este una chistione aperta a sa critica, a sos pareres e a su giudiziu de chie legge custu libru.
Ma sa paristoria chi nd'es'bessia forzis superad'onni fantasia, mancari siada in linea a commente dae sempere appo penzau sa sociedade e s'ischola. Issa e tottu este una oghe de protesta e de preoccupazione po commente semus creschende e educande sa zoventude nostra. Sa gara aspra chena etica e morale sempere accumpanzada de prusu a innoranzia e ismarrimentu non ha'mai  formau balentes in nessuna parte e logu: in terra nostra prus pagu ancora. Ma chi non siada in s'ischola su guastu? Mi domando e naro: de cando fuo chena contare unu dizzu po imparare ab'attere unu insennamentu? Ma in s'arte mia seo mai arrennessiu a trasmittere unu insennamentu? Custu interrogativu a pagu a pagu es diventau una necessidade, prus sa mia chi non de sos pitzoccheddos de ischola. E mi seo fattu senza ddu cherrere 'favolista', che Esopo e Fedro. Seo torrau a esser maistru 'e ischola, chi poi este
su mestieri meu.
Sa paristoria incuminzada cun su contu de sos tres ladrones,sos cales fatta una grassazione, si furana tra issos traighendesi s'unu cun s'atteru, iscudendesi e faendesi marranu. Poi duos tristos sestana una truffa a unu tontu e su sindigu de una idda traighede sos elettores suos, solu chi duas femminas abistas ddi ogana a pizu s'ingannu. S'ingannu torrada a s'ingannadore. Su contu de thiu Martine narada de bandios e de bardanas, de oro cuau e de criccas andadas male. Però nessi a sos bandios ddos hana mortos tottus e sa idda s'es difesa, mancari atteros bandios prus civiles esseran preparande furas e bardanas. Un'atter'istoria de imboligos es cussa de Esaù e de Giacobbe, ma sos duos frades si cheren bene e torran'in paghe. Ma tottu es curpa de su Malignu tentadore: non solu po avvolottare sas cosas indued'in tentazione sos peccadores, ma finas de persona cantad'e sonada po fae dannu a sos poberittos. E a unu vicariu de una idda non solu che ddi furana sas offertas, ma ddi faen dannare s'anima e perder sa vida. A urtimu tres sennores s'isfidana a duellu. Es' su triunfu de su programma de Leibnitz: ind'onnia cuntierra sa menzus cosa de faere este a si sezzere e arresonare. E in sa paristoria pare' chi partinde de una situazione de degradu sociale, morale e eticu, esistana sas condiziones de una riscattu, a passigheddos ma sempere mezzorandesi, mancari cun s'azzudu de s'issienzia e de sa matematica. E duncas tres sennores chi s'ian leau paraulas po chistiones de fura, invezes de si faer giustizia dezidin de arresonare, de calculare commente pretendiada Leibnitz, e nde concluden chi es menzus sa paghe e sa cuncordia...tra issos.
E si sos tres sennores, gasi aggiudiziaos e beneintenzionaos esseren sos ladrones de su primu contu, intraos a fura in s'urtimu? Ddos aiamus lassaos brigande e faendesi marranu, ma non si fuana mortos s'unu  s'atteru. E commente unu 'virus opportunista' no'si cc'hana furau s'iscena, su sinnificau morale de sa paristoria, e funi torra prontos a faer soziu po com-
mittere malefattas peus de prima. Unu criccu si serrada e tottu cominza' dda e nou: in matematica sa situazione si narad'unu aneddu istranu, e in italianu niente di nuovo sotto il sole. In sardu podimus narre' chi semus torraos a su connottu: e tando sigumus a contare de tres ladrones, de duos tristos, de amministradores pubblicos, de bandios e de frades
chi si furana e si traighene s'unu cun s'atteru, e de vicarios e de chentu dimonios.

Isperabile de mi cc'andare in pensione, si in su mentres non mi cche dd'ana furada.

Antoni Frau

continua