Indighe

Unu pagu de economia

(Ladrones)

Su contu de Sos Ladrones, su cales movede de sas peleas de tres furuncos chi irrobada una domo, si furana e si traighene s’unu cun s’ateru, ateru no est si no una interpretazione in forma de paristoria de unu aspettu chi leada su mercau, e chi in issienzias economicas si narada oligopolio. Non tenimus bisonzu de faer riferimentos teoricos a sas analisis de tipu marxista po lezzer criticamente sos aspettos varios sigundu sos cales su mercau si organizada. In custos arresonamentos po mercau intendimus s’incontru de sas domandas e de sas ofertas de benes e servizios chi istabilidi su preziu de onzunu de issos. Sos antadores de su sistema capitalisticu nosi nd’hana lassau de sos prus esemplares. S’analisi a sighire est de Joseph A. Shumpeter, e dda leamus de s’opera Istoria de s’analisi economica, Boringhieri, Torino, pazinas 488 e sighentes.

 

S’autore nostru in su capitulu sa analisi de s’equilibriu e Walras nos contada e interpretada sos penzamentos de meda istudiosos de sos tipos de mercau, intra sos cales Cournot, Walras, Chamberlin e Marshall.

 

‘Sos tipos de mercau, iscriede Shumpeter, a narrer de Cournot, leana aspettu dae su monopoliu puru. Issu inantis hiada azuntu un’ateru endidore, duopolio, e poscas ateros finas arribare, creschende su numeru issoro in modu indefiniu, a sa cuncurrenzia perfetta, inue sas cantidades produias de onni produttore est cosa tropu paga po tenner influenzia susu sos prezios e po mover s’istrategia de sos prezios. Si cun custa ipotesi de Cournot pigamus in cunsideru sa lezze de indiferenzia de Jevons, ( su cale definidi mercau perfettu cussu inue in d’onni momentu non podene esistere si no unu preziu po onni mercanzia de sa matessi calidade), arribamus a su cunzettu chi Walras haiada de libera cuncurrenzia. Sa definizione de Pareto arribada a sa matessi conclusione’.

 

Ma sas lacanas estremas de custu impiantu teoricu poden tennere realidade? Su monopolio perfettu e sa cuncurrenzia pura parene a Shumpeter troppu astrattos e teoricos e apresentande cantu nde penzaiada Marshall arreconnoschede a custu autore chi ‘ propriu comente Walras, su cales prus de onni ateru fudi propensu a eliminare de s’ischema teoricu suu totu si chi non ddi pariada essenziale, finas Marshall, sighinde su connotu a s’ingresa, propendiada a sarvare su prus piticcu aspettu de sa vida de onni die. Ma po su casu in esame si fudi astenniu de depurare sa logica de sa cuncurrenzia finas a sa quintessenzia. In sas pazinas de Sos Prinzipios issu ponede s’attenzione prus susu sa libertade economica chi non susu sa cuncurrenzia e nd’hiada fattu de mancu de definire custa cun rigore’.

 

Ma finas sa definizione de Cournot de su monopolio non parede a Shumpeter adeguada in cantu ‘ non ponede in contu sa prus manna cantidade de endidores chi nois e totu idimus in sa vida de onnia die’.

 

Abarrana tando solu sos tipos de mercau bastardos, oligopolistas, s’analisi teorica de sos cales enidi fatta ‘movende sos passos dae su monopolio e faendecche intrare una duas tres e prus impresas cuncurrentes e de mannarias tales de ddas poder ponner a cunfrontu’.

 

Ite suzzedidi tando in su mercau e comente trattana tra issos sos chi faene impresa? Sighimus s’arresonamentu de Shumpeter. ‘uguale est craru, siada su siada, chi sos cumpotamentos seberaos dae Cournot non funi sos unicos possibiles o sos prus normales. Sos duopolistas, oligopolistas, poden cumbenner de andare de acordu, chi si siana o no faeddados inantis, o poden totus fissare su preziu de monopolio. Issos si poden finzas gherrare cun su fine de che tirare a parte issoro, o de che cazzare dae su mercau sos cuncurrentes, o cun s’idea de ddos induere a si cumportare comente menzus a issos ddi praghede. Gasi faende s’unu cricada de futtire a s’ateru. Totus custos modos de faere podene a sa fine cunsighire una situazione istabile. Ma no est nau, e si puru gasi hiada a essere, in sas prus partes nde suzedidi sa distruzione de su tipu de mercau oligopolisticu, ( si torrada sempere a su monopoliu, corsivu nostru). E tando s’unicu fattu de su cale podimus esser zertos chena assumer ateros prinzipios parede chi siada chi no esistidi unu isboligonzu chi tenzada generalidade manna. Est masprestu craru chi su duopolista e s’oligopolista hada a seberare sempere de si cumportare in su mercau a segundu de sa calidade de omine chi issu est’.

 

E cun chie tando tenimus a faere? Cun omines de cales calidades? ‘In pratica, su cumportu est sinnau, meda prus chi non dae sos datos de sa situazione reale, dae su chi unu s’isetada, e chi cambiada in presse in sas tempestas de s’isviluppu capitalisticu, e finas, si asi no esserada, su cumportu non t'’hiada a esser cumprendiu su totu partinde solu dae sos fattos ogettivos de su momentu chena tenner a contu de sas calidades umanas de sas persones chi hana balentia de dezidere cosas de importu, e su numeru de tales persones est gasi piticu chi podimus narrer chi onnia azione est dezidia in mala fide e cun ingannu’.

Siguru gasi, cumportamentos de mala fide. Totu custu jada tando arresone a Chamberlin cando faeddada a propositu de sos oligopolistas comente de assoziaos a unu urrugu de bardaneris cun s’iscopu primariu de irrobare sos cunsumadores e bardanare su pianeta, e su chi, su primu tra issos, traighede sos ateros si faede a irriccu cun pagu sacrifiziu. E totus si cumportana su matessi.

 

Sos assoziaos podene finzas cuntierrare, ma comente nos amustrana Shumpeter e su contu Probabilidades, s’agatada sempere una Seattle inue faere atopos e torrare sas paghes: po cuncordare bardanas, si cumprendede.