Copertina 
 
S'omine e s'abba
Anno scolastico 1998-99
Corso B Scuola Media N° 3 Olbia
  Home 

S'omine e s'abba
Un'ea abbeddhu speciali: l'ea aldenti.
Comu si faci?

In Gaddhura l'ea aldenti si faci cù lu sistema artigianali. La materia primma, comu si sa, è l'ua. Lu macchinàriu è fulmatu da un'attrizzatura rudimentali: una tamburlana funziona da caldaia. In bassu s'otteni la palti chi cunteni l'ea chi veni sipparata da una griglia un pocu più in altu pal tinè non a cuntattu l'ea da la 'inaccia (i graspi).

dis_pag17.jpg - 30225 Bytes

Lu cupalchju (coperchio) a chjusura ermetica, undi v'è lu manòmetru ed è fissata la serpentina (un tubaréddu di ramu di lu diametru di mezu cintìmetru, chi veni affuatu in unu stegliu d'ea frisca).

Lu trabaddhu (la lavorazione) ha inìziu a paltì da la bibbenna (la vendemmia). Taddata, calcicata (pigiata), in quanto una volta veniva realizzata 'calcicchendi' cu' li pedi', (cioe' pigiando con i piedi) ,e supprissata l'ua, si poni la 'inaccia in drentu a saccheddhi impermeabili, pa' no' acitinassi , si lassa cummassà (fermentare)par un celtu tempu, pal pòi cumincià lu trabaddu.

Ogghj a lu postu di lu fòcu di ligna sicca s'usa furréddhi a gas manni. Ma li veri specialisti preférini lu sistema tradizionali: lu fòcu di ligna sicca, in palti stilliccia (ramaglie) pal dosallu in manera lenta senza fa buddhì l'ea.

La pumarita (vapore acqueo) a pressioni filtra illa 'inaccia, fèndi trasudà la sustanza alcolica, ch'ésci attraissendi la serpentina e lu limbicu (alambicco)pal finì illi stegli di 'itru. La primma e l'ultima palti si scaltani. La primma palchì cunteni risumi (scorie) impuri, l'alta palchì ha pocu gradu alcòlicu. La palti di mezu è l'ealdenti più bona e pura.

Iscrittu in gadduresu dae

Paolo Murrighili
Emanuele Addari