homepage  

Esau

 

 

su graficu: una variante de sa mariposa de Lorenz

 

Su Salmu

 

 

 

 

 

Interrogamusnos.

 

Tenimus una resposta

 

 

Sos divididores de unu numeru: Nd'hat chi totus atzuntos s'unu cun s'ateru faen una cadena cun d'un'aterunu numeru.

 

 

Una esplicatzione esegetica! Est una brulla.

 

 

 

 

 

 

 

Unu programma informaticu po cricare numeros amigos.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sos numeros perfettos

 

 

 

 

 

 

 

 

Unu problema antigu: finzas Euclide su Zeometra ddu connoschiat.

 

 

 

 

 

 

 

 

Sos numeros primos

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sos numeros de Mersenne

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Unu programma

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Aterunu programma.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Un aterunu programma.

 

 

 

 

 

si cheres sighire a resonare cun  nois

wpeA.gif (2436 byte)

Cumque dormisset ibi nocte illa
separavit de his quae habebat
munera Esau fratri suo
capras ducentas hircos viginti
oves ducentas arietes viginti.

E cando hiad' dromiu inie una notte
seberad' de su chi tenede
po nde faere unu donu a Esau frade suu
crabas dughentas beccos binti
arbeghes dughentas mascos binti.

Poite Giacobbe arregalad' duos tazzos, unu de dughentasbinti crabas e unu de dughentasbinti arbeghes a su frade Esau?

220 este in matematica unu numeru particulare: issu este unu numeru amigu, chi andat de accordu cun 284.
Si narana numeros amigos duos numeros cando sos divisores de unu,francu su numeru propriu, sommaos tra
issos funi uguales a su segundu numeru, e sa somma de sos divisores de custu este uguale a su primu.


Divisors[220]

{1, 2, 4, 5, 10, 11, 20, 22, 44, 55, 110, 220}


Divisors[284]

{1, 2, 4, 71, 142, 284}

Apply[Plus,Divisors[220]] -220

284


Apply[Plus,Divisors[284]]-284


220



Giacobbe, chi cheriat meda bene a Esau, non solu hat seberau bellu bestiamene de dd'arregalare, ma hat seberau puru unu numeru particulare, simbolicu, pro dimostrare a su frade, chi fudi arrennegau cun issu po tantos motivos, tottu s'amicizia e s'affettu chi ddi manteniada. E su numeru 220, ripetiu duas bortas po non parrer a nessunu unu casu fortuitu ma una cosa pensada e cun significaos profundos, este s'unicu numeru chi podiat chistionare a Esau. Su cales hat cumprendiu e hat perdonau a Giacobbe medas malefattas. Grazias a s'aritmetica sos duos frades funi torraos in paghe.
Nos podimos dimandare si,a parte 220 e 284 esistini atteras coppias de numeros amigos, e commente faere
a nde calculare calicun'attera. Sas coppias de numeros amigos funi medas, forzis infinias, su programa chi hamus preparau ddas podet calculare tottus, si unu tenede tempus meda e passienzia.


(*Tottu si chi este iscrittu aintro de parentisi e de isteddos enidi ignorau da e su prgramma. Amigos este su numene de su programma e accettada po argumentu unu numeru naturale.*)
amigos[n_Integer]:=
        Module[{j=1,k},
           While[j<n, k=Apply[Plus,Divisors[j]]-j;
             If[Apply[Plus,Divisors[k]]-k===j,
                      Print[{j,k}]];
                                  j=j+1]]


amigos[20000]


{6, 6}
{28, 28}
{220, 284}
{284, 220}
{496, 496}
{1184, 1210}
{1210, 1184}
{2620, 2924}
{2924, 2620}
{5020, 5564}
{5564, 5020}
{6232, 6368}
{6368, 6232}
{8128, 8128}
{10744, 10856}
{10856, 10744}
{12285, 14595}
{14595, 12285}
{17296, 18416}
{18416, 17296}



Unu numeru si narat perfettu cando sa summa de sos divisores suos, francu su numeru propriamente, este uguale a su numeru de su cale semus arresonande. Tando su programma nos narat chi 6 e 496 funi numeros perfettos.
Cherende si podet costruire direttamente una funzione chi chirchede e agattede solu sos numeros perfettos. Si cominzada costruinde su preigau, chi definit sos numeros perfettos e posca si definit sa funzione.


Clear[perfQ,perfettu]
    perfQ[n_Integer]:=
       Apply[Plus,Drop[Divisors[n],-1]]===n
          perfettu[n_]:=
              Module[{j=n},
                 Select[Range[j],perfQ]]
                   perfettu[5000]


{6, 28, 496}

E tando de unu a chimbemila solu trese funi sos numeros perfettos. Tiu Euclide, unu matematicu antigu, ischidiada chi sa formula 2^(n-1) (2^n-1) calcula' sempere unu numeru perfettu. Basta' chi su numeru 2^(n-1) siada unu numeru primu. Custos numeros primos funi connottos in aritmetica cun su lumene de numeros de Mersenne, un'atteru mannu matematicu antigu. Issu fud'unu preide, e tando po s'arrespettu chi ddi tenimus no ddu podimus zerriare tiu: tottus ddi naran padre Mersenne e nois puru faghimus gasi. Ma sos preides puru cracchi orta faddini: Padre Mersenne fu convintu chi in sa formula 2^n-1 sostituinde a n un'atteru'unu numeru de Mersenne si esserad'ottentu sempere un'atterunu numeru primu de Mersenne. Ma de asighe no este: 2^13-1 est'infattis'uguale a 8191, su cales est'unu numeru primu, ma 2^8191-1 no este unu numeru primu. Comunque siana sas cosas 2^2,2^3,2^5,2^7,2^13,2^17, 2^19,2^31,2^61 mancu una unidade funi tottus numeros primos de Mersenne e cun sa formula de tiu Euclide generana tottus numeros perfettos. Cherende podimus iscriere unu programma po verificare custa bella cungettura, como dimostrada non vera, de Padre Mersenne. Costruimus un'imparis de numeros primos e ddu muttimus a lumene primos:


primos=Select[Table[n,{n,1,62}],PrimeQ]


{2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61}

Costruimus una tabella de coppias de numeros in sas cales sa prima coordinada este unu numeru de Mersenne, e sa segunda unu numeru primu de sa tabella primos, e dda muttimus mersenne.


mersenne=Table[
                { 2^primos[[i]]-1,primos[[i]]},
                                       {i,1,Length[primos]}]


{{3, 2}, {7, 3}, {31, 5}, {127, 7}, {2047, 11}, {8191, 13},

{131071, 17}, {524287, 19}, {8388607, 23}, {536870911, 29},

{2147483647, 31}, {137438953471, 37}, {2199023255551, 41},

{8796093022207, 43}, {140737488355327, 47}, {9007199254740991, 53},

{576460752303423487, 59}, {2305843009213693951, 61}}


Po controllare cun discanzu sa tabella dda iscriimus incolonnande sas coppias.

mersenne//ColumnForm


{3, 2}
{7, 3}
{31, 5}
{127, 7}
{2047, 11}
{8191, 13}
{131071, 17}
{524287, 19}
{8388607, 23}
{536870911, 29}
{2147483647, 31}
{137438953471, 37}
{2199023255551, 41}
{8796093022207, 43}
{140737488355327, 47}
{9007199254740991, 53}
{576460752303423487, 59}
{2305843009213693951, 61}


Ammustramus chi sos primos de Padre Mersenne funi solu sos chi hamus elencau pagu susu e funi solu
noe
.


Select[
        Table[
             mersenne[[k,1]],
                     {k,1,Length[mersenne]}],PrimeQ]//ColumnForm

3
7
31
127
8191
131071
524287
2147483647
2305843009213693951


Cche semus finios a chistionare de atteras cosas, sa persona istudiosa chi chere' perņ po contu suu calculare sos numeros perfettos connottos, una parte solu, ddu pode' faere cun sa formula de tiu Euclide e cun sos numeros primos de Padre Mersenne.

 

Perfettos

Podimus iscrier' unu programma, derivau de su programma amigosduos, chi cricched'e agattede solu sos numeros perfettos. Evitamus de ddu cummentare riga a riga poite s'istruttura matematica este simile a amigosduos. Cambiada solu sa cundizione chi este su corpu de If: solu si sa variabile de appoggiu k risultad'uguale a su numeru j, tando j este unu numeru perfettu, e tando iscrie j.


perfettos[iniziale_Integer,finale_Integer]:=
      Module[{j=iniziale,k},
            While[j<finale,
                  k=Apply[Plus,Divisors[j]]-j;
                         If[Apply[Plus,Divisors[k]]-k===j&&j===k,
                             Print[{j}]];
j=j+1]]


perfettos[1,10000]


{6}
{28}
{496}
{8128}


In s'intervallu numericu dae unu a deghe mila solu battoro numeros funi perfettos. Issos funi tottusu numeros paris. Esistini numeros perfettos disparis? Custu est s'indovinzu. Ma ddu hana peleau meda matematicos senza nd'ogare pese.Finas sos numeros amigos ponen chistiones difficiles a tenner risposta: po esempiu tottus sas coppias de numeros amigos funi fattas o de numeros solu paris o de numeros solu disparis: esistini coppias de paridade opposta? O finzas cantas funi sas coppias de numeros amigos? Si non tenen fine ogae a pizu una dimostrazione.


Apply[Plus,Divisors[496]]-496


496


Apply[Plus,Divisors[8128]]-8128


8128


Amus provau chi battorochentosnorantasese e ottomilaechentubintotto funi duos numeros perfettos.